بحران عمیق سرمایه داری
آینده ای سیاه، یک فرصت طلایی
آذر ماجدی
سرمایه داری در سراسر جهان دچار بحران حاد است. در اروپا سه سال است که بانک ها دچار ورشکستگی شدند و پولهای هنگفتی توسط دولت برای نجات آنها تزریق شد. اکنون برای نجات سرمایه داری، اتحادیه اروپا با وقاحت کامل به میدان آمده است. تحمیل سیاست های ریاضت کشی، حذف بسیاری از خدمات اجتماعی، کاهش دستمزدها، بالا بردن سن بازنشستگی، خصوصی کردن تحصیلات دانشگاهی، حذف حقوق معلولین، توقف هر گونه سرمایه گذاری در سیستم آموزشی، ساختن یا تعمیر مدارس، بیمارستان و غیره بخش هایی از این سیاست ریاضت کشی است. سیستم رفاه دارد فرو میپاشد. فقر گسترده ای اروپا را فرا می گیرد.
اعتراضات وسیعی از جانب اتحادیه های کارگری، مردم و جوانان به این سیاست ها سازمان یافته است. اما تاکنون عموما مجزا و بدون ارتباط و سازمانیابی در سطح اروپا بوده است. در ماه های اخیر تظاهرات، اعتراضات وسیع و اعتصاب عمومی در بسیاری از کشورهای اروپا رخ داده است. روز 29 سپتامبر در بسیاری از کشورها یک اعتراض عمومی توسط اتحادیه های کارگری فراخوان داده شده بود. روزهای 24، 25، 27 و 30 نوامبر نیز روزهای اعتراضات وسیع در اروپا بود.
گسترش بحران اقتصادی
یونان و ایرلند
در یک سال اخیر یونان مرکز اعتراضات وسیع کارگران، مردم زحمتکش و جوانان بوده است. دولت یونان بدنبال توافق با اتحادیه اروپا و صندوق بین المللی پول، در ازاء دریافت 110 میلیارد یورو، حذف بسیاری از اقلام رفاه اجتماعی و کاهش بودجه در بخش های دیگر از جمله بهداشت و درمان، بازنشستگی و خدمات به معلولین، کاهش دستمزدها، اخراج و افزایش مالیات بر دسترنج مردم زحمتکش را در دستور گذاشته است.
روز 25 نوامبر هزاران تظاهر کننده در اعتراض به سیاست های ریاضت کشی دولت، در مرکز شهر آتن راه پیمایی کردند. مردم بنرهایی با شعارهای: "نه به اخراج، بدهی را خط بزنید" و "دیگر بس است، تحمل ما بسر آمده" در دست داشتند. همچنین در ماه پیش بازنشستگان و معلولین در اعتراض به سیاست های ریاضت کشی دولت به خیابان آمدند. روز دوشنبه در سالگرد کشته شدن نوجوان 15 ساله بدست پلیس یک اعتراض وسیع توسط جوانان در آتن سازمان یافت. یک اعتراض وسیع و توده ای دیگر برای روز 15 دسامبر سازماندهی شده است .
ایرلند دومین کشوری است که برای نجات اقتصاد بحران زده سرمایه داری عملا اعلام ورشکستگی کرده و از اتحادیه اروپا تقاضای کمک کرده است. همچون یونان این کمک در ازای پیاده کردن یک سیستم ریاضت کشی سخت به دولت ایرلند پرداخت خواهد شد. حذف بسیاری از خدمات رفاهی، کاهش بودجه برخی دیگر، کاهش دستمزد، حق بازنشستگی، اخراج و غیره در دستور دولت است. در روزهای اخیر هزاران نفر در ایرلند در اعتراض به این سیستم ریاضت کشی به خیابان ها آمده اند. روز 27 نوامبر به فراخوان کنگره اتحادیه های کارگری ایرلند حدود 50 تا 150 هزار نفر در شهر دوبلین دست به تظاهرات زدند .
در اطاق انتظار
پرتغال و اسپانیا دو کشور دیگری هستند که هر روز انتظار اعلام فروپاشی سیستم اقتصادی شان میرود. نرخ بیکاری در اسپانیا به 20 درصد رسیده است. بیکاری و گرانی و کاهش دستمزدها فی الحال موقعیت بسیار سخت و وخیمی را بر بخش وسیعی از مردم این دو کشور تحمیل کرده است. علیرغم انکار دولت های این دو کشور پیش بینی می شود که پرتغال و اسپانیا نیز به زودی به جرگه یونان و ایرلند بپیوندند. دولت ایرلند نیز تا روز پیش از درخواست کمک از اتحادیه اروپا وخامت اوضاع را انکار می کرد.
روز 24 نوامبر پرتغال شاهد یک اعتصاب عمومی بود که بسیاری از خدمات را مختل کرد. دو اتحادیه بزرگ کارگری سی جی تی پی و یو جی تی مشترکا اعلام اعتصاب کردند. این اقدام از سال 1988 رخ نداده بود.
چند روزی است که بعلت اعتصاب کنترل کنندگان هوایی، پروازهای هواپیماهای تجاری کاملا مختل شده است. دولت اسپانیا پس از حملات تبلیغاتی علیه اعتصاب کنندگان ارتش را برای از سر گیری پروازها بکار گرفت. روز 29 سپتامبر یک اعتصاب عمومی در اسپانیا سازمان یافته بود .
جنبش اجتماعی با رهبری کارگری در فرانسه
فرانسه مهمترین مرکز اعتراض توده ای و کارگری بود. در فرانسه در اعتراض به بالا رفتن سن بازنشستگی از 60 به 62 یک جنبش وسیع و توده ای به رهبری اتحادیه های کارگری سازمان یافت. اعتصابات گسترده و تظاهرات و راهپیمایی های میلیونی اقتصاد و زندگی را در فرانسه مختل کرد. چنین جنبش وسیع توده ای از ماه مه 68 در فرانسه بی سابقه بوده است. یک جنبه بسیار مهم اعتراضات در فرانسه قرار گرفتن طبقه کارگر در رهبری یک جنبش اجتماعی و توده ای برای رفاه و عدالت اجتماعی بود. جوانان، دانش آموزان و دانشجویان در این جنبش نقش بسیار وسیعی ایفاء کردند. (جنبش اعتراضی فرانسه در شماره های پیشین یک دنیای بهتر مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است).
اتحادیه های کارگری جمهوری چک در 30 نوامبر اطلاعیه ای صادر کردند مبنی بر اینکه در روز 8 دسامبر کارکنان بخش دولتی و خدمات در 19 شهر در اعتراض به کاهش دستمزدها به میزان ده درصد و کاهش خدمات رفاهی و بهداشتی دست به اعتصاب و تظاهرات خواهند زد. کارکنان آتش نشانی، از آنجا که بعلت قوانین منع اعتصاب در این بخش نتوانستند در این اعتصاب عمومی شرکت کنند، روز 15 دسامبر یک میتینگ عمومی سازمان خواهند داد .
در اطریش روز 27 نوامبر صدها سندیکا و سازمان های سیاسی در اعتراض به سیاست ریاضت کشی تحمیل شده توسط دولت دست به تظاهرات زدند .
خصوصی کردن تحصیلات دانشگاهی
روند خصوصی کردن دانشگاه ها در ایتالیا دارد با سرعت به پیش میرود و در بریتانیا نیز دولت محافظه کار و لیبرال دموکرات اعلام کرده اند که قصد دارند شهریه دانشگاه ها را سه برابر افزایش دهند و کمک های ارائه شده به دانشجویان را کاهش داده و شرایط آنرا سخت تر کنند. ده سال پیش دانشگاه در بریتانیا مجانی بود. اکنون قرار است که شهریه ای برابر با 9 هزار پوند در سال برای دانشگاه ها تعیین شود. این اقدام ضد مردمی که یک ضربه محکم دیگر به سیستم رفاه در اروپا است با اعتراضات وسیع جوانان روبرو شده است. در بریتانیا و ایتالیا هزاران جوان، دانشجو و دانش آموز دست به اعتراض، راهپیمایی و بلوکه کردن راه ها یا اشغال مجلس سنا در ایتالیا و دفتر حزب محافظه کار در لندن زدند. در مواردی معترضین با پلیس درگیر شدند .
در 30 نوامبر، طبق گزارش اتحادیه دانشجویان، حدود 400 هزار دانشجو در اعتراض به سیاست های دولت دست به راهپیمایی زدند. معترضین راه های اصلی و میدان های مرکزی رم را بلوکه کردند و مجلس نمایندگان را محاصره نمودند. علاوه بر رم، شهرهای تورین، پالرمو، میلان، پیزا و ونیز محل اعتراضات دانشجویان و جوانان بود .
در بریتانیا، روزهای 10 و 24 نوامبر دو روز اعتراض گسترده دانشجویی در شهرهای مختلف، بویژه در لندن بود. روز 10 نوامبر حدود 55 هزار جوان در لندن راهپیمایی کردند و دفتر حزب محافظه کار را به اشغال درآوردند. روز 24 نوامبر یک تظاهرات وسیع دیگر سازمان یافته بود که با محاصره وسیع پلیس روبرو شد. در برخی دانشگاه ها دانشجویان دست به تحصن زده اند.
شرایطی سخت و وخیم،
یک فرصت طلایی
اوضاع بسیار وخیم است. اروپا در انتظار یک فقر گسترده است. مردم در هراس از آینده بسر میبرند. بیکاری های میلیونی، حذف بسیاری از خدمات و رفاه اجتماعی چهره اروپا را دگرگون خواهد کرد. دولت های سرمایه داری دارند دستاوردهای جنبش کمونیستی، سوسیالیستی و کارگری را بازپس میگیرند. بزودی سیستم رفاه به تاریخ متعلق خواهد شد. اوضاع وخیم است اما در عین حال یک فرصت طلایی برای تغییرات جدی و عمیق در سازمانیابی جنبش کارگری و جنبش های اجتماعی فراهم آمده است .
اتحادیه های کارگری، بغیر از فرانسه، عجز و ناتوانی خود را در سازمانیابی یک اعتراض وسیع و توده ای به نمایش گذاشتند. رفرمیسم پوسیده، بوروکراتیسم ناشی از آن و مماشات با بورژوازی و ایفای نقش مشاور بورژوازی بجای نمایندگی اعتراض کارگر، عقیم بودن اتحادیه ها و سندیکاهای کارگری را در ایفای نقش پیشرو در اعتراض کارگران یکبار دیگر، در یک تند پیچ مهم اجتماعی و اقتصادی ثابت نمود. در فرانسه نیز که اتحادیه های کارگری، بویژه ث ژ ت توانستند یک جنبش اجتماعی را رهبری کنند، ناتوانی خویش در زیر سوال بردن کل سیستم سرمایه داری و تلاش برای مشاوره دادن به بورژوازی آنها را عملا به زمین زد .
یک مساله مهم دیگر، سازمانیابی کشوری کارگران است. علیرغم آنکه بورژوازی و دولتش در سطح اروپا متحد شده و سیاست های سراسری اعلام و تحمیل می کند، کارگران و مردم زحمتکش در کشورهای ایزوله خود و به دولت خود اعتراض میکنند. فقدان یک جنبش سراسری اروپایی برای پیشبرد اعتراض مردم و کارگران اروپا کاملا احساس میشود. یکی از اولین اقدامات رهبران عملی رادیکال سوسیالیست کارگری تلاش برای ایجاد سازمان های چتری اروپایی برای پیشبرد اعتراضات کارگری است. ایجاد شوراها و تشکیل مجامع عمومی منظم و تشکیل یک شورای اروپایی کارگری یک اقدام مبرم در شرایط امروز است .
نسل جوان، دانش آموزان و دانشجویان، بنا به موقعیت اجتماعی خویش بسیار فعال و با حرارت علیه سیاست های ضد مردمی و ضد کارگری دولت ها دست به مبارزه زده اند. این یک نقطه مثبت جنبش ضد فقر و برای رفاه کنونی در اروپا است. جنبش جوانان برای آزادی، برابری، رفاه را باید در سطح اروپا سازمان داد و یک ارتش مهم و میلیتانت را در مقابل اتحادیه اروپا و بورژوازی قرار داد .
و بالاخره، فقدان یک جنبش وسیع، متحد و متشکل کمونیسم کارگری در این شرایط کاملا احساس میشود. جنبشی که قادر باشد کارگران و مردم زحمتکش را برای برای انقلاب کارگری، برای سرنگونی سرمایه داری و استقرار یک جمهوری سوسیالیستی سازمان دهد. یک فرصت طلایی در تاریخ برای سازماندهی یک انقلاب کارگری فراهم آمده است. باید تلاش کنیم بر این ناتوانی ها و نقصان هایمان فائق آییم. باید برای اتحاد طبقه کارگر اروپا زیر یک پرچم رادیکال و سوسیالیستی تلاش کنیم. یا اروپای سوسیالیستی را خواهیم ساخت، یا مردم اروپا یک دوره فقر گسترده و ضایعات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را تحمل خواهند کرد . *
